Ο Μάκης Ραπτόπουλος μίλησε με τον Μιχάλη Μερτζιανίδη, ο οποίος χρησιμοποίησε το αγαπημένο videogame για την εκμάθηση των παιδιών.
Είναι πολλά αυτά που θέλω να γράψω σε αυτόν τον πρόλογο που τελικά μπούκωσα. Καλά λόγια γι’ αυτήν την εξαιρετική προσπάθεια, όπως θα διαπιστώσεις παρακάτω, και κακά λόγια για το πως έμειναν λίγοι άνθρωποι να παλεύουν να ξεκουνήσουν τα οπίσθια των πολλών και να αφυπνήσουν το μυαλό από τον βαθύ ύπνο ρουτίνας και σκεπτικισμού όπου βρίσκεται.
Αλλά, καλύτερα έτσι, που μπούκωσα εννοώ, δεν επιθυμώ να κλέψω τις εντυπώσεις. Και δεοντολογικά να το δεις, σου οφείλω πρώτα μια «αντικειμενική» καταγραφή της είδησης κι έπειτα μια μικρή συνέντευξη του εμπνευστή της προσπάθειας, πρώην (;) δημοσιογράφου, νυν γυμναστή, και πάντα φίλου, Μιχάλη Μερτζιανίδη. Ένα μικρό σχόλιο θα το κάνω, αλλά στο τέλος (δεν άντεξα).
Το δικό μας γαλατικό «χωριό»
Ο τόπος είναι το 10ο Δημοτικό Σχολείο Ιωαννίνων και συγκεκριμένα η έκτη τάξη. Ο γυμναστής Μιχάλης Μερτζιανίδης, gamer από μικρός και (πλέον) θα έλεγε κάποιος «ηλικιωμένος» για το μέσο αυτό (δεινόσαυρας), σκαρφίζεται μια ιδέα. Να χρησιμοποιήσει το αγαπημένο του χόμπι, να εκμεταλλευτεί τη δύναμη της εικόνας και του ήχου για την εκμάθηση των παιδιών.
Και μάλιστα χωρίς να υπάρχει άμεση σχέση με το δικό του αντικείμενο. Τα μέσα είναι το Assassin’s Creed IV: Black Flag, το AC: Unity, το AC: Syndicate, και μία κονσόλα PS4. Η σύνδεση του Assassin’s Creed με την Ιστορία και στις συγκεκριμένες αντίστοιχες περιπτώσεις με την εποχή της πειρατείας, την Γαλλική και την Βιομηχανική Επανάσταση, είναι προφανής. Αυτό που σίγουρα είναι out of the box, είναι πως θα χρησιμοποιήσεις τα (κρυμμένα;) εργαλεία που σου παρέχονται.
Εξίσου καινοτόμα είναι η αξιοποίηση των εν λόγω videogames σε άλλα μαθήματα/ πεδία. Το πρόγραμμα λοιπόν ξεκίνησε τον Νοέμβριο και περιλαμβάνει (πέραν της Ιστορίας), Μουσική (τραγούδια της εποχής), Εικαστικά (φορεσιές, αρχιτεκτονική), Αγγλικά, Γαλλικά, Θεατρική Αγωγή, Γεωγραφία, Φυσική. Η ολοκλήρωσή του τοποθετείται στη λήξη της σχολικής χρονιάς, δηλαδή τον Ιούνιο, και θα κλείσει εορταστικά με ένα σεμινάριο για γονείς και παιδιά, όπου θα παρουσιαστούν όσα έγιναν και θα γίνει συζήτηση για τα καλά και τα κακά των videogames.
Στα όρια του ιδεατού, θα έλεγα. Ας αφήσω όμως τον Μιχάλη Μερτζιανίδη να σου πει τις λεπτομέρειες.
Μιχάλη γνωριζόμαστε αρκετό καιρό αλλά, καλύτερα, ας σώσουμε τον κόσμο από την γεροντοφλυαρία μας. Στο θέμα μας, λοιπόν. Πώς σκαρφίστηκες μια τέτοια ιδέα; Ήταν κάτι πιο γενικό ή το Assassin’s Creed και η σχέση του με την Ιστορία έφερε την «επιφοίτηση»;
“Πράγματι, γνωριζόμαστε καιρό, κάτι σαν τους γέρους του Muppet Show, Γουόλντορφ και Στάτλερ, αλλά έχεις δίκιο ας μην γεροντοφλυαρήσουμε. Πάντα έψαχνα τρόπο να βάλω τα videogames στη σχολική ζωή, ή μάλλον να αναδείξω την καλή τους πλευρά, σε πείσμα αφορισμών και δοξασιών που κυκλοφορούν εναντίον τους. Το πρώτο μου εγχείρημα απέτυχε, λόγω οικονομικών δεδομένων. Στα γρήγορa, είχα σκεφτεί να εγκαταστήσουμε μερικά Xbox Kinect και με τη βοήθεια των σχετικών παιχνιδιών να κάνουμε γυμναστική, υπό μορφή κυκλικής προπόνησης. Επειδή όμως Ελλάδα είσαι, η σεμνή τελετή (και ιδέα) έλαβε πρόωρο game over”.
“Το Assassin’s Creed ήταν μία τελείως διαφορετική ιστορία. Από το πρώτο παιχνίδι, μ’ έβαλε στη διαδικασία να ψάχνω πόση αλήθεια περιείχαν πρόσωπα, γεγονότα και καταστάσεις. Εκείνο που πραγματικά με «χάζευε» ήταν η απεικόνιση των κόσμων και με συνέπαιρναν κάποιες μικροβελονιές, τόσο έξυπνα προσαρμοσμένες, που έδιναν αληθοφανές υπόβαθρο. Θυμάμαι, για παράδειγμα, ότι χάρη στο Rogue έμαθα πως ανήμερα της γιορτής των Αγίων Πάντων, την 1η Νοεμβρίου 1755, η Λισαβόνα δοκιμάστηκε και ισοπεδώθηκε από σεισμό κοντά 9 Ρίχτερ. Ουσιαστικά, άλλαξα τη δική μου οπτική, ξεπερνώντας την έννοια του κλασικού gaming, όπου πρέπει να κάνω κάτι για να προχωρήσω παρακάτω κι έτσι άρχισα ν’ ανακαλύπτω πολλούς μικρούς θησαυρούς”.
“Στο Syndicate, βρέθηκα να ρουφάω τις πληροφορίες που εμφανίζονται στην οθόνη του loading, να κάνω βόλτες στην πόλη, να παρατηρώ τις πέτρινες διαβάσεις για τους πεζούς, ακόμα και τα δημόσια αποχωρητήρια. Αυτή την εμπειρία ήθελα να τη μοιραστώ με τα παιδιά και παράλληλα να τους δώσω τη δυνατότητα να εμβαθύνουν στα videogames, ψάχνοντας πέρα απ’ τα συνηθισμένα”.
Πώς δέχτηκαν την ιδέα οι συνάδελφοί σου σε πρώτη φάση, και οι γονείς σε δεύτερη (και το Υπουργείο Παιδείας ενδεχομένως); Γνωρίζεις πολύ καλά, και σωστά αναφέρεις, ότι τα videogames δεν έχουν βγει ακόμα από το σκοτεινό τους τούνελ στην Ελλάδα.
“«E.T. go home!», ψιλοένιωσα στην αρχή, αλλά αυτό όχι εξαιτίας κάποιας αρνητικής διάθεσης. Ίσα-ίσα. Απλά το να εξηγήσω σε ανθρώπους που δεν έχουν σχέση με το αντικείμενο, το τι μπορεί να προσφέρει ένα videogame, ήταν σαν να αναλύω πυρηνική φυσική στον Κράτος του God of War. Το καλό στην υπόθεση είναι ότι με τους συναδέλφους στο εν λόγω σχολείο γνωριζόμαστε πολλά χρόνια, όπως και με τους γονείς, ώστε να ξέρουν ότι κάθε τρελή ιδέα που μου κατεβαίνει στο κεφάλι, στοχεύει στο να χαρούν και να περάσουν καλύτερα τα παιδιά. Κι επειδή και οι άλλοι συνάδελφοι που τους ενέπλεξα έχουν παρόμοια τρέλα, η υλοποίηση ήρθε γρήγορα και χωρίς λακκούβες”.
“Ιδιαίτερης μνείας χρήζει η περίπτωση των γονέων, οι οποίοι με ανοιχτό μυαλό και ίσως κόντρα σε ό,τι πιστεύουν, δέχθηκαν με χαρά να υλοποιηθεί το συγκεκριμένο project. Το κερασάκι στην τούρτα; Όταν στην ολοκλήρωση του Syndicate και για κανένα μισάωρο, ερχόμενοι να πάρουν τα παιδιά τους, βρέθηκαν μέσα στην αίθουσα και παρακολούθησαν τι κάναμε. Ενθουσιάστηκαν, μου ζήτησαν να το παρουσιάσω και σ’ αυτούς!”
Η αλήθεια είναι ότι στο Υπουργείο δε φτάσαμε και δε νομίζω ότι στην παρούσα φάση χρειαζόταν κάτι τέτοιο, γιατί δεν ξέρω αν υπάρχει και το ανάλογο υπόβαθρο να μελετηθεί ή έστω να συζητηθεί μια τέτοια προσέγγιση.
Είμαι βέβαιος ότι τα παιδιά έχουν ενθουσιαστεί. Σε πρακτικό επίπεδο, αφομοιώνουν πράγματι καλύτερα την έξτρα (οπτικο-ακουστική) γνώση που τους παρέχεται, εντυπώνεται πιο εύκολα στο νου για να το θέσω έτσι;
“Τ’ αποτελέσματα ήταν εντυπωσιακά. Το να ξεφύγεις απ’ την πεπατημένη του «διαβάζω το βιβλίο και προσπαθώ να θυμάμαι» και να μπεις στη διαδικασία της, ας πούμε, βιωματικής προσέγγισης, τους ενθουσίασε. Δημιούργησαν τρεις ομάδες, ανέλαβαν από μία εποχή, έψαξαν, έμαθαν, παρουσίασαν κι όλα αυτά τα συνδυάσαμε με εικόνες των όσων συζητούσαμε. Ό, τι μας αρέσει μένει στο μυαλό κι αυτό έγινε. Για παράδειγμα, μπορείς να ρωτήσεις ακόμα και έμπειρους gamers για τα hackney coaches και να μην ξέρουν να σου πουν περί τίνος πρόκειται, αλλά τα παιδιά του ΣΤ2 του 10ου Δημοτικού Σχολείου Ιωαννίνων θα σου κάνουν ολόκληρη ανάλυση, ειδικά για τη βραδύτητά τους”!
Συζητώντας με τη δασκάλα τους, την κυρία Αναστασία Τσίντζου, μου επιβεβαίωσε ότι οι ώρες που περάσαμε στους εικονικούς κόσμους, τους πρόσθεσαν πολλές και καλά καταχωνιασμένες γνώσεις.
Η αλήθεια είναι ότι το ιστορικό κομμάτι κι αυτό των ξένων γλωσσών είναι τα πιο προφανή, τη μουσική και τα εικαστικά, π.χ., δεν τα είχα σκεφτεί, δείγμα της καινοτόμας δουλειάς που κάνετε. Σε ποιούς άλλους γνωστικούς τομείς θα μπορούσε να επεκταθεί η ιδέα και με ποια games; Λέω εγώ τώρα πρόχειρα, The Witness λόγω puzzles για να ακόνισμα μυαλού. Ή Minecraft για κατασκευές.
“Υπάρχουν τόσα παιχνίδια που μπορούν να σου μάθουν τόσα πολλά, αρκεί να τα «πειράξεις», να τα «ξεζουμίσεις» και να συνδυάσεις αυτά που θ’ αντλήσεις μ’ έναν συγκεκριμένο στόχο. Θυμάσαι το Atlantis 3, πόσες πληροφορίες είχε για διαφορετικές εποχές; Όσον αφορά στο history through gaming project, βάλαμε θεατρική αγωγή (ναι, θα κάνουμε και σκετς!), βάλαμε κατασκευή κοστουμιού (να ’ ναι καλά μαμάδες και γιαγιάδες), βάλαμε γεωγραφία (όλοι πλέον θυμούνται ότι το Νασσάου είναι η πρωτεύουσα στις Μπαχάμες ή τα προϊόντα που διακινούνταν την εποχή των πειρατών και κυρίως γιατί αυτά είχαν τη μεγαλύτερη πέραση)”.
“Κατανοείς καλύτερα τις συνθήκες της εποχής και συνειδητοποιείς τις συνήθειες και τη μορφή ζωής των ανθρώπων. Κάναμε και μαθήματα «εκτός ύλης», όπως Φυσική, χάρη στις καμπάνες κατάδυσης του Black Flag. Άλλο; Για παράδειγμα, ξεκινήσαμε tour με τις διώροφες άμαξες του Λονδίνου, αλλά η βραδύτητά τους μας ανάγκασε να πάμε λίγο πιο γρήγορα, προς απογοήτευση κάποιων στύλων φωτισμού. Ξετρελάθηκαν με τα παλάτια, τόσο στο Unity, όσο και στο Syndicate και την επίπλωσή τους και έψαξαν να βρουν τα έργα τέχνης που παρατήρησαν. Οι δυνατότητες είναι τεράστιες, αρκεί να ψάξεις και να συνδυάσεις”.
Μια τεχνική ερώτηση: Αλήθεια, πως καταφέρνετε ν’ αποφύγετε τις «δύσκολες» στιγμές βίας του Assassin’s Creed που, όντως, δεν ενδείκνυνται για παιδιά αυτής της ηλικίας;
“Οι μόνες παρασπονδίες που ομολογώ ότι έκανα ήταν μια ναυμαχία, όπου βύθισα ένα τεράστιο πλοίο για να καταλάβουν ότι Man O’ War δεν είναι μόνο heavy metal συγκρότημα και δύο αγώνες στο Λονδίνο, ένας με άμαξες κι ένας σε fight club (έναν γύρο σε χαμηλό level). Για να απαντήσω στην ερώτηση, πολύ απλά είχα φροντίσει να ξεζουμίσω τα παιχνίδια απ ‘ όλες τις αποστολές, κύριες και δευτερεύουσες, οπότε το μόνο που είχα να κάνω είναι να πηγαίνω εκεί που ήξερα ότι είχε εκπαιδευτικό ενδιαφέρον και ν’ αποφεύγω τις κακοτοπιές”.
“Όπως ανέφεραν τα παιδιά, δεν είχαν σκεφτεί ότι μπορείς να βιώσεις ένα game με τέτοιο τρόπο. Άλλωστε τους το είχα εξηγήσει απ’ την αρχή, τόσο στα ίδια, όσο και σε γονείς και συναδέλφους”.
Κι επειδή δραστήριος δάσκαλος, σημαίνει ανήσυχος σε όλα τα επίπεδα (να τ’ ακούνε αυτά οι videogameσκεπτικιστές), θα ήθελα μία-δύο κουβέντες για το πνευματικό σου παιδί Run & Out, ένα παιχνίδι-άθλημα για το οποίο έχεις βραβευθεί από το Υπουργείο Παιδείας. Τι περίπου είναι και πως προχωράει το εγχείρημα;
“Είναι ένα παιχνίδι/ άθλημα που κάνουμε από το 2009, έχει στοιχεία από πολλά άλλα, όμως δεν μοιάζει με κανένα απ’ αυτά. Αφορά τα παιδιά, κυρίως δημοτικών σχολείων, περνούν καλά και γι’ αυτό υπάρχει. Προτάθηκε για Ευρωπαϊκό βραβείο Fair Play το 2014 και φέτος για τα βραβεία Unesco, από τη Διεθνή Ένωση Συντακτών (AIPS) και τον Πανελλήνιο Σύνδεσμο Αθλητικού Τύπου (ΠΣΑΤ), αντίστοιχα. Το site του https://www.runandout.gr, πήρε το πρώτο βραβείο σε πανελλήνιο διαγωνισμό, αλλά όλα αυτά δεν είναι τίποτα μπροστά στη χαρά των παιδιών”.
Από πέρσι, συμμετέχουν στην αθλητική γιορτή μας και σχολεία από άλλους Νομούς. Φτάνουμε ως εκεί που μας επιτρέπουν οι δυνάμεις μας. Επειδή τα πράγματα δεν είναι εύκολα, προσπαθούμε να το κρατάμε ζωντανό, επειδή ακριβώς αρέσει στα παιδιά. Όταν πάψει να συμβαίνει αυτό, πολύ απλά θα σταματήσουμε να το κάνουμε.
Μιχάλη, σ’ ευχαριστώ. Όχι τόσο γι’ αυτή τη μίνι-συνέντευξη, όσο γιατί υπάρχεις σ’ ΑΥΤΟ το εκπαιδευτικό σύστημα. Να είσαι καλά και πάντα γεμάτος με όρεξη και διάθεση. Παρά τα χρόνια που κουβαλάς στη δεινοσαυρο-πλάτη σου.
“Καλά, μίνι δεν την λες. Μάλλον έβγαλα το άχτι μου για τη μείωση ωρών στα campaigns των videogames. Εγώ σ’ ευχαριστώ για τη φιλοξενία και το ενδιαφέρον. Για τους αναγνώστες που έφτασαν μέχρι εδώ, συγχαρητήρια για το platinum trophy ανάγνωσης και υπομονής”.
Τελικά, καλά έκανα και δεν μίλησα στην αρχή, με (υπερ)κάλυψε ο προλαλήσας. Δεν σου εξήγησε απλά το πρόγραμμα και το σκεπτικό του, αλλά το έκανε και όμορφα, πράα. Προσωπικά, θα το έκανα με οργή. Καθόλου καλή παιδαγωγική μέθοδος αυτή. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η παιδεία (και η υγεία) είναι λειτούργημα. Ναι, ζούμε στην Ελλάδα της κρίσης, αλλά και πριν τι; Αν έχεις πάθος, όρεξη και φαντασία φαίνεται, ακόμα κι αν μειώθηκε ο μισθός, είσαι ο κατάλληλος στην κατάλληλη θέση, το σύστημα το κάνουν (και εμπεριέχονται μέσα σε αυτό) οι άνθρωποι.
Ακόμα κι αν είσαι αντίθετος με την κίνηση αυτή (που δεν ξέρω γιατί, αλλά έχεις το δικαίωμα), διαβλέπεις τη φλόγα και το μεράκι, την αγάπη, τη δραστηριοποίηση χωρίς προσωπικό όφελος. Και videogames στα σχολεία, και άθλημα (Run & Out), το ένα δεν αποκλείει το άλλο, το έχω ξαναπεί, ιδού το παράδειγμα. Θα μπορούσα να σου πω και για το Buzz, ένα videogame γνώσεων όπου διάβασα παλιότερα ότι χρησιμοποιήθηκε σε σχολείο της Μεγάλης Βρετανίας για να εμπλουτίσει τη διδασκαλία των μαθητών, να οξύνει τ’ αντανακλαστικά τους, να τους μάθει την έννοια της συνεργασίας.
Δεν έχει μεγάλη σημασία. Αντίθετα, σημασία έχει αυτή η ΑΞΙΕΠΑΙΝΗ προσπάθεια (και κάθε άλλη, παρόμοια ή μη) για την οποία μόλις διάβασες. Συγχαρητήρια σε όλους, μα σε όλους, από τον εμπνευστή και τους δασκάλους, έως γονείς και παιδιά. Καλημέρα, καληνύχτα, και καλή τύχη.
Credit κεντρικής photo: https://www.fanpop.com/clubs/the-assassins/images/32253705/title/assassins-school-fanart
